Đặc sắc lễ hội truyền thống làng Thổ Hà
Làng Thổ Hà, xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang là một trong ba trung tâm gốm sứ có tiếng của người Việt. Nơi đây nổi tiếng với sự cổ kính gắn liền với hình ảnh cây đa, giếng nước, mái đình. Dấu vết còn lại của làng là những mảng nhà, hàng rào… được xây bằng các phế phẩm gốm khiến làng mang dáng dấp của một phế đô gốm. Thổ Hà là một trong những điểm du lịch Bắc Giang thu hút du khách gần xâ về tham quan.
Cũng như bao lễ hội khác, hội làng Thổ Hà mang đặc trưng của lễ hội vùng Kinh Bắc với những làn điệu quan họ quen thuộc được biểu diễn trên sông, sân đình. Lễ rước Thành hoàng làng cũng được tổ chức trang trọng, cầu kỳ, chỉ khoảng 300m nhưng lễ rước phải mất hai tiếng, đi cùng lễ rước là những màn múa, trống hội hết sức đặc sắc thu hút đông đảo người dân trong vùng.
Lễ hội Thổ Hà là lễ hội nổi tiếng từ xa xưa, là một trong số những lễ hội giầu truyền thống nhất của tỉnh Bắc Giang; được tổ chức tại trung tâm làng, khu vực đình, đền, chùa và khu vực dân cư từ điếm xóm 1 đến điếm xóm 4. Lễ hội Thổ Hà bắt đầu từ ngày 19 đến 21/2 âm lịch, tuy nhiên hoạt động quan trọng nhất là lễ rước nhằm ngày 21 tháng Giêng.
Đoàn rước nhiều màu sắc với kép tuồng, phường bát âm, múa sinh tiền, ông tổng cờ, tổng kiếm… và hình ảnh ba vị Phúc Lộc Thọ bước chậm rãi trong sự hoan hỉ của dân làng tạo thành nét độc đáo bậc nhất vùng đất Kinh Bắc.
Mới tờ mờ sáng, làng Thổ Hà đã được đánh thức bởi tiếng trống hội rền vang. Đình làng trở nên nghi ngút khói hương khi lớp lớp con cháu về dự hội thành kính thắp nén hương thơm tưởng nhớ tới công ơn của tổ tiên.
Ba xóm trong làng đều tổ chức rước kiệu ra đình. Có tới hàng trăm người lo việc rước kiệu này. Người tham gia ai nấy đều ăn vận rực rỡ. Người sắm vai quan thì áo thụng, râu dài. Người sắm vai lính tráng thì vận áo ngắn màu đỏ, đội nón đỏ, quần xà cạp vàng và cầm nghi trượng. Các cụ, các bà, các cô, các chị… đầu vấn khăn, xúng xính trong tấm áo tứ thân, chiếc áo dài thướt tha nhiều màu sắc.
Đám trẻ con chạy hết góc này sang góc khác hào hứng với các trò vui. Trên dòng sông Cầu, dân làng tổ chức bơi trải, chèo thuyền bắt vịt, nhưng đông vui, náo nhiệt nhất vẫn là đám Quan họ. Hội làng Thổ Hà trở thành dịp để tôn vinh và tỏ lòng biết ơn Thành hoàng làng Thổ Hà và vị sư tổ của nghề gốm Đào Trí Tiến, là nét đẹp trong văn hoá của người Kinh Bắc, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị thuộc về văn hoá Việt.
Trai làng lực lưỡng, nhanh nhẹn trong sắc phục ngày hội khiêng kiệu hoa, đồ tế. Đội bát nhã đủ cả kèn, trống, nhị, cò, thanh la não bạt. Trống cái đi giữa cầm trịch, người điều khiển vừa đi vừa múa. Hai bên đường, cờ ngũ sắc rợp trời. Không khí thật sôi động. Người xem hội đứng chật ních. Theo kinh nghiệm du lịch Bắc Giang, nếu bạn đi tham quan làng Thổ Hà thời điểm này thích hợp nhất.
Sau tế lễ là phần hội. Dân làng tổ chức thi làm đồ gốm, làm bánh tráng. Thanh niên tham gia đấu vật, chơi hội chọi gà, thi đấu cờ tướng… Đám trẻ con chạy hết góc này sang góc khác hào hứng với các trò vui.
Trong ngày hội, ngoài việc rước kiệu còn có các hoạt động như đấu cờ, đánh vật, chọi gà và những đêm diễn xướng tưng bừng suốt mấy ngày đêm hội. Những sinh hoạt văn hoá ấy được định hình và định lệ thành khoán ước của dân làng rất sớm. Lễ vật đặc sắc dâng cúng là: Bò thui, Lợn quay, Gà trống.
Trên dòng sông Cầu, dân làng nô nức tổ chức bơi trải, chèo thuyền bắt vịt, nhưng đông vui, náo nhiệt nhất vẫn là đám Quan họ Thổ Hà. Lời hát trữ tình và mượt mà của các “liền anh, liền chị” làm nao lòng biết bao du khách gần xa. Tối đến, các “nghệ sỹ” làng Thổ Hà còn tổ chức hát tuồng tại sân đình. Khách và dân đến xem ngồi chật kín quanh sân khấu.
Dịp lễ hội, dân làng Thổ Hà có một tục lệ đặc biệt là nhà nào cũng mở cửa đón khách về dự hội vào ăn uống. Dân làng Thổ Hà quan niệm rằng, gia đình nào vào ngày hội càng đón được nhiều khách thì chứng tỏ càng ăn nên làm ra, khỏe mạnh, hạnh phúc. Hội làng Thổ Hà là dịp để tôn vinh và tỏ lòng biết ơn Thành hoàng làng Thổ Hà và vị Sư tổ của nghề gốm là ông Đào Trí Tiến. Đây là nét đẹp trong văn hóa của người Kinh Bắc, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị thuộc về văn hóa Việt.
Đoàn rước ra tới đình thì hạ kiệu tại sân đình. Kiệu được xếp đặt rất lề lối, trình tự. Tại đây, từ sáng sớm, chánh tế, thông xướng, cùng toàn bộ bô lão trong ban tế quần áo đã chỉnh tề đón đám rước từ các miếu về đình làng. Chủ tế đứng ở bậc tam cấp đón đám rước. Khi mọi người yên vị, cuộc tế bắt đầu với những nghi thức long trọng.
Có thẻ nói, làng Thổ Hà không chỉ đẹp bởi khung cảnh làng quê yện bình mà Thổ Hà còn đẹp bởi những giá trị văn hóa, những phong tục truyền thống, các lễ hội đặc sắc.
Tag:phuong tien giao thong, khach san bac giang, diem du lịch bac giang, dac san bac giang
