Đặc sản Sơn La- những món ngon hấp dẫn khó chối từ
Nhắc đến đặc sản Sơn La, ta không thể quên được món nộm da trâu,Pa tỉnh tộp,thịt trâu gác bếp.. cùng nhiều món ăn hấp dẫn và lạ miệng.Đến Sơn La, được thưởng ngoạn cảnh đẹp mơ màng với cao nguyên đầy đào, ban, mơ mận, những đồi chè và rừng thông…khiến liêu xiêu hồn người thì những món ăn đặc sản Sơn La khó quên trong lòng bất cứ ai.
>>Những phương tiện giao thông cần biết khi đi du lịch Sơn La
Nộm da trâu
Trâu là vật nuôi nhiều ở vùng miền núi, bởi vậy mới có món nộm đọc đáo này.Da trâu cúng và dau nên thường là nguyên liệu để làm mặt trống.Ở mảnh đất Sơn La, trâu lại là món ăn đặc sản vô cùng lạ miệng và đọc đáo.Món ăn nổi tiếng của người Thái ở Sơn La là món thấu da trâu và mộn da trâu.
Người Sơn La thường phải sơ chế qua nhiều giai đoạn như hơ qua lửa, ngâm nước lã rồi khéo léo lọc da thật mỏng, thật đều tay mới có thể làm mềm nguyên liệu khó chiều này.
Người vùng cao không dùng chanh hay giấm để bóp nộm mà kết hợp da trâu với nước măng chua tạo thành hương vị khác lạ.Khi thưởng thức bạn sẽ cảm nhận da trâu sần sật, đanh đanh, có hương thơm củ rau mùi tàu, mùi ta, vị bùi bùi của đậu phộng cùng vị chua thanh của măng rừng ngâm ngấm rất thú vị .Nộm da trâu là món nhắm rượu tuyệt vời nơi vắt vẻo vùng cao.
Pa Pỉnh Tộp
Nếu một lầm lên vùng núi Tây Bắc, nhất là vùng Sơn La, không thủ món Pa pỉnh Tộp thì thật là luyến tiếc.Đây là một món cá nướng nhưng đặc biệt hơn nhiều,Nhiều người thích món cá nướng gập này không chỉ bởi giá trị ẩm thực của nó mà còn bởi bàn tay khéo léo của người chế biến.
Để chế biến được món cá nướng nà, nguwowifta sẽ cho thật nhiều các gia vị như gưn, sae, ớt tươi, rau mùi, hành tươi, húng và nhất thiết không thể thiếu hạt mắc khén- một gia vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.Cá chép , cá trắm hoặc cá trôi khoảng vài lạng được bổ dọc sống lưng , để nguyên nội tạng, bỏ mật và nhồi vào bụng cá các loại gia vị vào tẩm ướp cho ngấm đều.Sau đó, người ta gập đôi con cá lại, cho cá vào một đoạn tre kẹp chặt, nướng trên than củi đã hồng.
Người nướng cá phải rất khéo léo để làm sai cho cá chín, không bị ám khói mà vẫn giữ được hương vị tự nhiên.Miếng cá chín vàng đều, tỏa mùi thơm cay cay của mắc khén, vị béo ngọt của cá, vị cay của các loại gia vị nơi đầu lưỡi khiến du khách ăn một lần nhớ mãi.
Thịt gác bếp
Vị cay cay của ớt trộn với vị cay nóng của gừng, thơm thơm của mắc khén tạo nên hương vị đặc trưng cho món thịt trâu gác bếp.Thịt trâu gác bếp Sơn La có bên ngoài khô nhưng bên trong ngọt mềm và vẫn giữ được nguyên mùi vị đặc trưng,Khi ăn có vị ngọt tươi quyện với vị cay nống của mắc khén phảng phất mùi khói thơm của than củi.Khi ăn thịt trâu gác bếp,người ta xé nhỏ dọc theo thớ, ăn ngay hoặc nướng trên bếp dùng làm món nhậu.
Thịt gác bếp chế biến không quá cầu kỳ, thịt dùng để hun khói chủ yếu là thịt trâu, bò hay heo được thả rông trên các sườn núi, sườn đồi.Khi chế biến, người ta róc các thớ thịt đã thành từng miếng, rồi hun bằng khói từ các loại củi được đốt từ các loại cây mọc trên núi đá.Khi thịt thành phẩm , mùi khói gần như vẫn còn nguyên, vương vấn trong từng thớ thịt vậy mà chẳng gây khó chịu.Chính mùi khói đã tọa nên sức hấp dẫn riêng cho món ăn trên vùng núi cao.Cao nguyên quanh năm sương phủ mây mù là nơi tuyệt vời để thưởng thức món thịt gác bếp.
Cơm lam
Với những người yêu Tây Bắc, không ai lạ lầm với món cơm lam- một món ăn đặc trưng của vùng núi cao.Cơm lam ngon phải được chế biến từ gạo nương, ngon nhất là gọa nếp cái hoa vàng sau khi thi hoạch vào tháng 9, tháng 10 âm lich.Gạo cho the cút muối , gừng được ngâm ủ qua đến, đãi sạch rồi cho vào ống tre, thêm chút nước và nút lại bằng lá chuối.Sau đó cho lên bếp lủa đốt.Khâu đó cũng rất quan trọng để sao cho ống không bị cháy, cơm vừa dẻo, thơm.
Khi ăn, chỉ cần tách nhẹ lớp vỏ nứa, mùi thơm của gạo nếp nương mới lẫn với vị của tre, của khói bếp làm cho miếng cơm thật sự mang lại hương vị của núi rừng.
Cũng tùy sở thích của mỗi người mà người ta chọn chấm muối hay chấm chéo, món ăn đặc trưng của người Thái.Hương thơm , vị bùi béo của cơm dẻo, vị cay của gưng, viij ngọt của nước ống nứa, vị thanh thanh của lá chuối, mùi khói bếp thật quyến rũ.
Cháo mắc nhung
Sau mùa gặt, quả mắc nhung gieo vãi trên nương bắt đầu chín mọng, bà còn hái đem về rửa sạch, thêm gừng sả, trộn với gạo tấm, tưới tí nước đu đủ chín , túm vào lá chuối buộc chặt vùi vào trong tro bếp nóng, hoặc đồ xôi, chỉ 30 phút sau sẽ có ngay một món ăn sền sệt, ngăm ngăm đắng,thơm cay là lạ đầy hấp dẫn và chấm với xôi rất hợp khẩu vị.
Ngày nay,cháo mắc nhung đã trở thành món ăn đặc sản được mọi người được ưa chuộng.Để có món cháo mắc nhung (tiếng mường là Plải ngố), người chế biến chọn loại tẻ thơm nếu được đầu vụ gặt non ( như cốm) thì càng tốt.Dùng thịt xương sườn lợn nướng khô hay hu khói, băm nhỏ, nấu nhuyễn với cháo tấm.Khi cháo chín tới cho quả mắc nhung vào,đập dập củ gừng, ớt nướng và sả vào đáy nồi cháo, khuấy đều.Vài phút sau đã có ngay món cháo mắc nhung đặc sản thơm nồng,đặc sánh.
Chẳm chéo
Chẳm chéo là loại gia vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.Nó làm mọi món ăn trở nên tuyệt vời hơn.Thứ đồ chấn được làm từ muối,ớt, tỏi và mắc khén này được làm theo công thức truyền thống người Thái được nhiều người ưa chuộng.Chẳm chéo có nhiều loại phù hợp với từng món ăn như chấm cơm lam, khẩu háng, măng luộc, lá rừng gói lạp (gỏi).
Người Thái ở Sơn La sử dụng chẳm chéo trong bữa ăn hằng ngày, ngoài ra họ còn dùng để tiếp khách, nó là món ăn dân dã nhưng là đặc sản của vùng núi rừng.
Canh Mọ
Canh mọ là món ăn độc đáo của người Khơ Mú ở Sơn La.Khác với các món ăn thường thất,hầu hết các nguyên liệu được lấy từ các cây rừng, ao vườn, ruộng đồng do những bán tay của người dân.Canh mọ được chế biến từ thịt chuột, chim, sóc, sấy khô băm nhỏ trộn với hoa chuối,các loại rau thơm,ớt chỉ thiên, mắc khén, tấm gạo nếp cho vào ống tre, bương bánh tẻ, đổ nước vào rồi đem đót (như đót cơm lam).Khi sôi lấy que vót nhọn, sọc liên tục đến khi nhuyễn.Khi đổ ra bát nó sền sệt, sánh, dùng xôi nắm chấm quệt ăn rất thơm ngon.
Ngoài ra, người Thái cũng thường làm món Mọ gà, được chế biến từ cổ, cánh, bộ lòng mề gà, băm nhỏ, mắc khén ,ớt khii, củ sargisx nhỏ, bột gạo nếp trôn vói nhua, cho vào lá chuối túm lại bỏ vào chõ xôi.Khi chín vớt ra, ta có một món canh đặc sánh, sền sệt ăn với xôi hoặc cơm lam.
Nậm pịa
Nậm Pịa chính là tiết đông, đuôi, dạ dày, cuống tim, ruột non của bò hoặc de được nấu sệt.Nó tương tự như món thắng cố của người Hà Giang.Theo cách khách thì nậm pịa là món cứt non của con dê ăn kèm với ngũ tạng đã đun kỹ có mùi vị và màu sắc không dễ ăn chút nào.
Món ăn này được bà con người Thái yêu thích này chỉ có từ Mộc Châu đến Sơn La.
Thường người ta chọn kỹ đoạn ruột non lấy Pịa vào , có nơi cho thêm mật bò vào pịa.Phần ruột non sau khi lấy ra phải được buộc chặt hai đầu, sau đó cắt khúc ruột ngắm , trộn cùng lá rau thơm, bột mắc khén, rau mùi tàu, toit, ớt…Tấy cả được băm nhỏ,đun sôi khoảng hai tiếng đồng hồ thành chất sệt sệt thì ra món nậm pía.
Nậm pía bên ngoài có một sắc màu sền sệt, không băt mắt, hương vị cũng khá khó ngửi.Ăn thử miếng đầu thấy vị đắng, ăn miếng thứ 2 , thứ 3 thấy thơm mùi mắc khén ( một loại hạt đặc trưng của núi rừng)vị ngọt của thịt, xương va vị đắng của Pịa quyện lẫn vào nhau.Ai ăn được nậm pía sẽ thích vị đắng dịu nơi đầu cuống lưỡi.Hay nhất là bạn yếu bụng đến đâu thì không hê gì khi thử món này.Nậm pịa ăn kèm với thịt luộc, rau vạc hà, rau chuối và chút rượu là ngon nhất.
Ốc suối bàng
Ốc đá suối Bàng chỉ xuất hiện từ tháng 4 đến cuối tháng 8, tức là vào mùa mưa, khi thời tiết ẩm ướt, chúng thường bò ra để ăn lá cây.Những tháng ngày còn lại, chúng vùi mình trong lớp bùn dày hoặc nằm ẩn minh trong đất.Ốc này tường chỉ có ở những khu rừng rậm, nhiều cây cối, ẩm thấp, vì vậy lên Sơn La được thưởng thức món ốc suối Bàng béo ngậy trong ngày rét nướt thì không gì bằng,Món ốc luộc chế biến đơn giản nhưng ăn ngon ngọt.Nước chấm chỉ cần cho vài lát ớt xanh đỏ.Con ốc lấy ruột, chấm với nước mán, ngon đận đà khó cưỡng.
Tags: phuong tien giao thong, diem du lich son la, khach san son la
