Về Phú Thọ xem hội chọi trâu Phù Ninh

Du lich Phú Thọ vào dip lễ hội chọi trâu Phù Ninh du khách sẽ được hòa mình vào không khí sôi động, náo nhiệt. Không biết lễ hội có từ bao giờ, chỉ biết rằng, trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, lễ hội được tổ chức tại chợ Hàm Rồng (thuộc địa phận làng Cão, xã Phù Ninh, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) vào hai ngày chợ phiên, 5/5 và 10/10 âm lịch hàng năm. Trải qua hơn 60 năm gián đoạn, lễ hội đã được UBND huyện Phù Ninh khôi phục lại vào năm 2009 và tổ chức vào khoảng giữa tháng 2 âm lịch hàng năm.

Hội chọi trâu Phù Ninh được tổ chức tại huyện Phù Ninh thuộc tỉnh Phú Thọ. Tương truyền rằng khi các tướng của vua Hùng đi săn qua chợ Hàm Rồng, thấy có 2 con hổ đang đánh nhau những người đi săn liền lấy giáo mác đâm chết 2 con hổ rồi đem mổ thịt ăn ngay tại chỗ. Để tưởng nhớ những người đi săn thời các vua Hùng, mỗi năm vào 2 ngày chợ phiên (5-5 và 10-10 âm lịch) là dân trong xã và các làng lân cận lại đem các thứ hàng hóa, sản vật đến kẻ bán, người mua rất nhộn nhịp, nhưng không phải chỉ có họp chợ mà còn dự tế lễ và chọi trâu. Lễ hội chọi trâu Phù Ninh không những là lễ hội cổ xưa, mang đậm nét văn hóa dân gian thời đại Hùng Vương mà còn là lễ hội của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, thể hiện ở tục lệ gắn biểu tượng con trâu với tục sát sinh vật thiêng để hiến tế thần linh cầu cho “mưa thuận, gió hoà”, cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu.

Để chuẩn bị cho lễ chọi trâu bốn làng là: Cão, Phú Mãn, Ngọc Trù, Ngọc Khôi mỗi làng phải chọn mua một con trâu cà (trâu phải đen tuyền), khi mua phải xin âm dương, nếu thánh ứng mới mua. Để có trâu chọi đạt tiêu chuẩn thi đấu, chủ trâu phải mất khoảng 1 năm để chuẩn bị, từ việc mua trâu cho đến chăm sóc, nuôi dưỡng, huấn luyện trâu. Muốn mua được trâu tốt, chủ trâu phải học hỏi, tích lũy kinh nghiệm nhiều năm, từ việc chọn độ tuổi, độ mở của sừng, khoáy, chỉ số vòng ngực, chiều dài, chiều cao, cho đến màu da, móng chân, lông, mắt của trâu.

Lễ hội diễn ra được sự quan tâm của mọi người dân địa phương

Hơn nữa, chủ trâu cũng phải đầu tư nhiều công sức để tìm kiếm mua trâu, có khi lặn lội lên tận Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai, có khi vào tận Thanh Hóa, Nghệ An hay sang Lào… Trâu mua rồi mỗi làng phải cử người làm mo nuôi để đến ngày chợ cho chúng chọi nhau và mổ thịt tế thần. Quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng, huấn luyện trâu cũng rất đặc biệt, khác hẳn so với trâu cày, chủ yếu nhằm giúp trâu có thể lực tốt, đồng thời khôi phục bản năng hoang dã của trâu. Trâu chọi được các chủ trâu trân trọng gọi là “ông Cầu” và cư xử như một thành viên trong gia đình. Đến ngày chợ phiên dân làng tắm rửa cho trâu thật sạch sẽ, trước khi vào trận đấu người ta cho trâu uống nửa lít rượu.
Phiên chợ ngày 5-5 cho chọi cả 4 con trâu, 2 cặp trâu chọi con nào thua thì mổ thịt, còn 2 con thắng cuộc được giữ lại cho chọi trận chung kết vào phiên chợ ngày 10-10. Tương tự lễ hội chọi trâu ở một số vùng khác, lễ hội chọi trâu Phù Ninh cũng có ba vòng thi đấu: vòng loại, vòng bán kết và vòng chung kết.

Tuy nhiên, các trận đấu ở vòng loại được tổ chức vào ngày 8/1 âm lịch, trước khi diễn ra vòng bán kết và chung kết khoảng hơn 1 tháng. Tại mỗi trận đấu, từ hai phía của sới chọi, hai “ông Cầu” được dẫn ra cùng lúc, có người che lọng và múa cờ hai bên. Khi hai “ông Cầu” cách nhau khoảng 20m, người dắt rút “sẹo” cho các “ông Cầu” rồi nhanh chóng thoát ra ngoài sới chọi. Nhìn chung, các “kháp” đấu giữa các “ông Cầu” càng vào sâu, càng kịch tính, hấp dẫn người xem, có nhiều “kháp” đấu hay với những miếng võ hiểm, giữ sức, giành miếng tấn công liên tục, kéo dài tới hàng chục phút trước sự cổ vũ náo nhiệt của người xem. Kết thúc lễ hội, bên cạnh giải thưởng chính trao cho trâu thắng cuộc, Ban Tổ chức còn trao giải thưởng cho các trận đấu hay nhấTheo quan niệm của người dân địa phương, ăn thịt trâu chọi sẽ mang lại nhiều may mắn, sức khỏe tốt, do đó, không chỉ người dân địa phương mà du khách khắp nơi đều mong chờ đến ngày diễn ra lễ hội chọi trâu Phù Ninh, một phần để tìm hiểu thêm về nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người Việt Nam, một phần là dịp để mua thịt trâu chọi cầu may cho mình.
Khi mổ trâu làm lễ tế thần, người dân chuẩn bị những thứ để đựng thịt trâu (không bầy vào bát đĩa), đó là những cái rế tết bằng dây thừng, đan dầy và nông, trên lòng rế có lót lá chuối. Thịt bày vào những cái rế ấy và đem đặt lên một mô đất vuông bằng phẳng ở ngay giữa chợ để làm lễ cúng thần, trên cái nền này có bày hương án. Khi cúng lễ xong mọi người tập trung ăn uống ngay ở chợ.

Thịt trâu được bày bán sau khi mô chú trâu thua trận

Theo quan niệm của người dân địa phương, ăn thịt trâu chọi sẽ mang lại nhiều may mắn, sức khỏe tốt, do đó, không chỉ người dân địa phương mà du khách khắp nơi đều mong chờ đến ngày diễn ra lễ hội chọi trâu Phù Ninh, một phần để tìm hiểu thêm về nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người Việt Nam, một phần là dịp để mua thịt trâu chọi cầu may cho mình.
Lễ hội chọi trâu ở xã phù Ninh là một lễ hội cổ xưa nhất mang đậm nét văn hóa dân gian của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước với tín ngưỡng gắn biểu tượng con trâu và tục sát sinh vật thiêng để hiến tế thần linh cầu cho “mưa thuận, gió hòa”, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu.

Tags: phuong tien giao thong, diem du lịch phu tho, khach san phu tho,dac san phu tho