ATK Định Hóa – Thủ đô gió ngàn của dân tộc

Ở đâu u ám quân thù
Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi
Ở đâu đau đớn giống nòi
Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền.
                                                           Việt Bắc- Tố Hữu

An toàn khu Định Hóa là một quần thể di tích lịch sử nổi tiếng, được xem như quần thể di tích quan trọng bậc nhất của dân tộc Việt Nam ở thế kỷ XX. Du lịch Tuyên Quang, đến ATK Định Hóa, hình ảnh đầu tiên mà du khách gặp là những hướng dẫn viên với trang phục áo Tày gần gũi thân thương của đồng bào chiến khu Việt Bắc. Với giọng nói nhẹ nhàng, truyền cảm, chân tình, hướng dẫn viên sẽ đưa du khách trở lại không gian chiến khu xưa, khám phá những trang sử hào hùng của dân tộc.

• Kinh nghiệm du lịch thác Bản Ba
• Ngẩn ngơ thác Mơ Nà Hang
• Các điểm du lịch Tuyên Quang hấp dẫn du khách

Định Hóa là vùng lõi của chiến khu Việt Bắc, nằm ở cực Bắc của tỉnh Thái Nguyên, thuộc xã Phú Đình, huyện Định Hóa. An toàn khu Trung ương Định Hoá nằm ở trung tâm căn cứ địa Việt Bắc. Đây là vùng rừng núi điệp trùng, hiểm trở và cũng rất kín đáo, có lợi thế “Tiến khả dĩ công, thoái khả dĩ thủ” (Tiến có thể đánh, lui có thể giữ) để xây dựng các cơ quan chỉ đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, có đầy đủ yếu tố địa lợi, nhân hoà, đã trở thành địa bàn hoạt động an toàn của các cơ quan đầu não kháng chiến.

Sau thắng lợi của Cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám, giành chính quyền về tay nhân dân, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập trước quốc dân đồng bào, trịnh trọng tuyên bố với thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Sự kiện lịch sử trọng đại đó mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam – kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Lẽ ra, từ đây nhân dân ta sẽ được sống trong hòa bình độc lập, tự do để tập trung sức xây dựng đất nước nhưng tiếc thay, khát vọng hòa bình chính đáng đó của dân tộc Việt Nam chưa thể thành hiện thực, bởi thực dân Pháp đã dã tâm trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai.
Trước yêu cầu xây dựng căn cứ địa chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài, Trung ương Đảng, Chính phủ đã quyết định thành lập đội công tác đặc biệt do đồng chí Trần Đăng Ninh phụ trách. Sau một thời gian khảo sát kỹ lưỡng tình hình mọi mặt, đội công tác đã chọn các huyện Định Hóa, Đại Từ, Phú Lương (Thái Nguyên); Yên Sơn, Sơn Dương, Chiêm Hóa (Tuyên Quang); Chợ Đồn, Chợ Mới (Bắc Kạn) làm căn cứ địa, trong đó, Định Hóa được chọn là một trong những trung tâm của căn cứ địa bởi hội tụ hai nhân tố “địa lợi và nhân hòa”. Các quyết sách lớn của Trung ương Đảng, Chính phủ phần lớn đều quyết định trên đất Định Hóa, như: Hạ quyết tâm tiêu dịch địch tấn công lên Việt Bắc (1947), Quyết định triển khai Đại đội Độc lập, Tiểu đoàn Tập trung trên toàn quốc; quyết định biến hậu phương của địch thành tiền phương của ta (1948-1949); hạ quyết tâm mở Chiến dịch Biên giới (1950), chiến dịch Hoàng Hoa Thám… Chiến cuộc Đông xuân 1953-1954 mà đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ.

ATK Định Hóa, với hệ sinh thái động, thực vật phong phú, bản sắc văn hóa đậm đà, với vẻ đẹp tiềm ẩn được Đảng, Nhà nước ta khẳng định: “Cùng với Pác Bó, Tân Trào, ATK Định Hóa thuộc quần thể di tích Chiến khu Việt Bắc quan trọng bậc nhất của dân tộc Việt Nam ở thế kỷ XX. Một vùng Thủ đô Kháng chiến có giá trị trên nhiều mặt”.
Hãy còn đó 128 điểm di tích ghi dấu một thời hào hùng của dân tộc như: Đồi Khau Tý, ngày 20/5/1947, Bác cùng 8 chiến sỹ bảo vệ, giúp việc lên xây dựng “Phủ Chủ tịch đầu tiên”, từ đây Bác thay mặt Chính phủ đồng ý lấy ngày 27/7/1947 là ngày Thương binh liệt sỹ toàn quốc. Đến độ cuối tháng 9, đầu tháng 10/1947, Bác hoàn thành cuốn Sửa đổi lối làm việc, với bút danh XYZ.
Từ Điềm Mặc, Bác và Trung ương Đảng ra chỉ thị phá tan cuộc tấn công mùa Đông 1947 của thực dân Pháp lên Việt Bắc. Khi đến đây, du khách len qua những cây vầu lưa thưa, ánh nắng mặt trời chiếu xiên đẹp như rừng Taiga, Suối Đình chảy quanh e ấp dáng vẻ như một nàng sơn nữ, ngôi nhà sàn của Bác được dựng dưới tán đa, cây trám cổ thụ 2 người ôm và cây hoa dâm bụt Bác Hồ trồng vẫn ngời hoa đỏ thắm; căn hầm, xà đơn, xà kép vẫn in đậm bóng Người.
Ngày 6/12/1953, tại đồi Tỉn Keo, Bộ Chính trị BCH TW đã họp thông qua kế hoạch tác chiến – tấn công chiến lược Ðông Xuân 1953- 1954 để làm nên chiến thắng Ðiện Biên Phủ lẫy lừng, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ của dân tộc. Nhiều sắc lệnh quan trọng của Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà được ký ban hành tại đây, trong đó có luật về nghĩa vụ quân sự, sắc lệnh tổng động viên… về giảm tô và cải cách ruộng đất… Thủ đô ATK cũng là nơi diễn ra các hoạt động ngoại giao của nước ta thời ấy. Thật khó để hình dung, ở nơi xa xôi này, nơi mà hơn nửa thế kỷ sau ngày kháng chiến chống Pháp thành công, cách nửa quả đồi, mới thấy một ngôi nhà, lại là Thủ đô gió ngàn kháng chiến, nơi đặt “đại bản doanh” của Trung ương Đảng, Chính phủ, Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng,…
Năm 1990 tại đồi Tỉn Keo, tỉnh Thái Nguyên đã xây bia tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, phòng trưng bày di tích lịch sử, nhà khách… Tại trung tâm xã Phú Ðình cũng đã xây dựng nhà truyền thống, giới thiệu trưng bày nhiều hiện vật quý. Bên cạnh Nhà trưng bày- Bảo tàng ATK Định Hóa, với tổ hợp 380 hiện vật và ảnh tư liệu, sa bàn, tái hiện không gian “Thủ đô Kháng chiến”, theo lối mòn du khách rẽ vào bản người Dao, rồi dừng bên cây đa Khuôn Tát, nơi Bác Hồ cùng anh, em bảo vệ chơi bóng chuyền, tập võ ngày nào, soi bóng con suối Bác từng câu cá, nghe “ve kêu rừng phách đổ vàng” rắc tím hoa phách lên lán Bác Hồ trên đồi Nà Đình, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ “Đánh chắc thắng” cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Tổng tư lệnh chiến dịch Điện Biên Phủ (1/1954), Bia tưởng niệm liệt sỹ Phạm Văn Lộc, người chiễn sỹ bảo vệ giúp việc Bác Hồ ở Khuôn Tát (1948), rồi thăm thắng cảnh thác 7 tầng Khuôn Tát uốn quanh như một dải lụa trắng vắt vai nàng sơn nữ, đồi cọ, vầu xanh ngát.
Đến Roòng Khoa (Điềm Mặc), du khách thăm nhà bia di tích, Nhà trưng bày nơi thành lập Hội Nhà báo Việt Nam (1950) phù điêu nghệ thuật bằng đá khối và bức thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Đại hội Thành lập Ủy ban bảo vệ hòa bình thế giới của Việt Nam (1950), Nhà sàn nơi làm việc của Ban Nông vận Trung ương và Hội Nông dân Việt Nam, Đồi Khau Goại, nơi đồng chí Hoàng Quốc Việt, Bí thư Tổng bộ Việt Minh ở và làm việc (từ 1947-1954).

Du khách có thể lên thuyền luồn qua những “rừng cọ đồi chè xanh ngào ngạt” câu cá, nghỉ ngơi bên nhà lán lợp cọ, thưởng thức cá quả, tôm, cua của hồ Bảo Linh (rộng 82,5ha, là một hồ nhân tạo) phục vụ nước tưới tiêu cho bà con quanh vùng. Thăm di tích Việt Nam giải phóng quân (15/5/1945) nơi Báo Quân đội ra số đầu ở Khau Diều (1950), hầm 5 cửa ghi dấu nơi ở và làm việc của đồng chí Nguyễn Chí Thanh và cơ quan Tổng cục chính trị; thăm phù điêu nghệ thuật Chủ tịch Hồ Chí Minh, thăm xưởng quân giới Đội Cấn (1950) ở Đồng Thịnh; Văn phòng Bộ Tổng tư lệnh – nơi ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, địa điểm di tích nơi phong quân hàm Đại tướng đầu tiên của quân đội ta (25/5/1948) cho đồng chí Võ Nguyên Giáp ở Nà Lọm; nhà sàn Tổng Bí thư Trường Chinh và Văn phòng Trung ương Đảng ở Nà Mòn; Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng tại Thẩm Khen; thăm di tích Nhà tù Chợ Chu (1916) – nơi giam giữ các chiến sỹ cách mạng, tại đây ngày 02/10/1944, Chi bộ Đảng tại nhà tù đã tổ chức vượt ngục thành công cho 12 đồng chí, sau này bổ sung cho lực lượng đón Bác từ Pác Bó về Tân Trào lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa.
Du khách có thể khám phá vẻ đẹp lung linh huyền ảo của danh thắng Chùa Hang Chợ Chu, nơi Bác Hồ đã dừng chân sau Chiến dịch biên giới 7 ngày tại đây.

Nhà tưởng niệm Bác Hồ nằm trên một quả đồi hình mai rùa trên đỉnh đèo De, tựa lưng vào dãy núi Hồng hùng vĩ với kiến trúc truyền thống, mái ngói đỏ, đầu đao vút cong tựa rồng bay. Nhà tưởng niệm được xây dựng vào dịp kỷ niệm 115 năm ngày sinh của Bác. Bộ Chính trị đã giao cho thành phố Hà Nội cùng với Thái Nguyên xây dựng Nhà tưởng niệm mang tầm vóc quốc gia, là nơi hành hương của các thế hệ người Việt và du khách quốc tế.
Về thăm “Thủ đô gió ngàn” năm xưa, du khách tận mắt thấy đèo De, núi Hồng, “quán Ông già”, suối Việt Gian, đồi Phong Tướng, nhà ông Cao Nhật – một trong những cơ sở cách mạng đầu tiên của Xứ ủy Bắc Kỳ thời kỳ 1939 -1945; rừng Mấn – nơi đặt trạm liên lạc của Xứ uỷ Bắc Kỳ và là nơi mở lớp huấn luyện chính trị, quân sự của Ðảng, đồng chí Trường Chinh, Tổng bí thư của Ðảng khi đó và đồng chí Hoàng Quốc Việt từng qua lại hoạt động ở đây; chùa Mai Sơn – nơi Xứ uỷ Bắc Kỳ đặt nhà in đặc biệt, in báo Cờ giải phóng và nhiều tài liệu quan trọng; đình Kha Sơn – nơi thành lập chính quyền cách mạng đầu tiên của xã… Tất cả những di tích lịch sử này đều đã được xếp hạng quốc gia.
Không chỉ được trở về với lịch sử dân tộc trong những năm kháng chiến, theo kinh nghiệm du lịch Tuyên Quang, du khách còn được tìm hiểu văn hóa Tày, Nùng, Dao chân thật, hiếu khách. Hòa mình trong điệu then, câu sli, câu lượn, xem múa rối Tày Thẩm Rộc – đội rối duy nhất của vùng Việt Bắc.

Đặc biệt, vào ngày mùng 9 – 10 tháng giêng, tại sân đèo De diễn ra Lễ hội Lồng Tồng. Đây là lễ hội cầu mùa của bà con nơi đây với nhiều nghi lễ đặc sắc cùng nhiều trò chơi dân gian như múa lân, đẩy gậy, tung còn, bắn nỏ, đi cà kheo, thi cấy lúa… Du khách được thưởng thức chén rượu men lá nồng nàn, ống cơm lam, xiên thịt nướng. Du khách có thể nghỉ qua đêm tại nhà sàn Trung tâm dịch vụ du lịch và bảo tồn di tích ATK.
Hàng năm, nhân dân, cán bộ từ mọi miền tổ quốc vẫn trở về đây, nơi đồng bào vẫn một lòng thủy chung son sắt, cùng ôn lại những kỷ niệm xúc động của một quá khứ hào hùng. Mỗi địa danh lịch sử và mỗi dấu ấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại trên đất Thái Nguyên đều có giá trị lịch sử to lớn, là tài sản vô giá của đất nước, của dân tộc Việt Nam nói chung và của đồng bào nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên nói riêng. Hệ thống di tích các cơ quan Trung ương, cơ quan của Bác, cơ quan Chính phủ, cơ quan Bộ tổng tư lệnh, Bộ Quốc phòng… trên đất Thái Nguyên luôn là niềm tự hào của đồng bào các dân tộc vùng ATK. Cả trong quá khứ và hiện tại, ATK Định Hóa luôn là địa chỉ đỏ để nhân dân cả nước “trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền”…

Tags: phuong tien giao thong, diem du lich tuyen quang, khach san tuyen quang,dac san tuyen quang