Làng đá mỹ nghệ Non Nước
Dưới chân núi Ngũ Hành Sơn, từ bao đời nay, có một làng nghề chế tác đá nổi tiếng khắp mọi miền tổ quốc, đem lại những sản phẩm đẹp tuyệt hảo mà ai qua đây cũng đều trầm trồ thán phục trước những kiệt tác mà các nghệ nhân Làng đá Non Nước tạo ra. Chính bởi những sản phẩm được tạo hình lung linh mà bất kể ai khi du lịch Đà Nẵng đến Ngũ Hành Sơn đều ghé qua, không chỉ để chiêm ngưỡng mà còn mua những món quà nhỏ xinh về làm quà.
Làng nghề non nước được hình thành vào thế kỷ 18 do nghệ nhân người Thanh Hóa tên là Huỳnh Bá Quát khai phá. Ông là người thợ làm đá được truyền từ cha ông để lại, ông rất giỏi và sáng tạo về nghề này. Vào khoảng đầu thế kỷ XVII ông từ Thanh Hóa vào an cư lập nghiệp ở dưới chân núi Ngũ Hành Sơn, ông khám phá ở đây là một cụm núi đá Cẩm Thạch có thể chế tác ra nhiều đồ trang trí bèn khai thác đem về chế tác những lúc nhàn rỗi, ông chế tác đục đẽo thành những tấm bia mộ, cối xay, chày và cối giã tiêu, giã thuốc Bắc, hoặc làm những hòn đá chì cung cấp cho ngư dân quanh vùng để neo đậu thuyền, sản phẩm của ông được nhiều người mua và ưa thích nên đem lại một nguồn thu nhập khá , sau đó ông truyền lại cho con cháu và những người quen lân cận ở làng.Sau khi đã được nhiều người tìm đến mua,ông bắt đầu chế tác, chạm khắc Rồng, Phượng, Rùa, phục vụ cho trang trí tại các Chùa chiền, Miếu mạo, Lăng tẩm, cung đình. Những sản phẩm điêu khắc đá truyền nghề và phát triển qua nhiều đời, và hình thành nên làng đá ngày nay. Ông Huỳnh Bá Quát được xem là ông tổ của làng nghề non nước.
Ngày giỗ tổ ở làng nghề đá Non Nước được thực hiện ở đền thờ “ Thạch Nghệ Tổ Sư” vào ngày mồng 6 tháng giêng âm lịch hàng năm , đây còn là dịp để các nghệ nhân, các thợ điêu khắc, các cơ sở sản xuất và kinh doanh đá của làng nghề có dịp để tri ân và tưởng nhớ đến bậc tiền bối đã có công khai phá và tạo dựng, đưa làng nghề trở nên nổi tiếng như ngày hôm nay. Là một vùng ảnh hưởng bởi văn hóa Chăm, nơi đây mang đậm di tích về văn hóa điêu khắc và kiến trúc văn hóa Champa. Làng đá Non Nước nằm trong vùng giao thoa văn hóa giữa Việt cổ và Champa chính những yếu tố đó đã làm cho những tác phẩm đá ở đây đẹp , chi tiết, đường nét giao thoa, uốn lượn nhẹ nhàng. Sau này, nhờ sự giao lưu với thế giới, các du khách nước ngoài tìm đến đây để khám phá, học hỏi và trao đổi kinh nghiệm làm cho kỹ thuật chạm khắc đá ở đây lên một tầm cao mới. Từ đó, một dòng tượng mới xuất hiện, tượng nghệ thuật phát triển mạnh mẽ.
Dưới thời nhà Nguyễn, làng nghề này khá nổi tiếng, các sản phẩm được nhiều người trong và ngoài nước ưa chuộng. Để bảo vệ cảnh quan Ngũ Hành Sơn các đời vua Gia Long, Minh Mạng và Tự Đức đều có sắc lệnh cấm người dân ở làng khai thác đá làm thủ công mỹ nghệ đem bán ra các tỉnh khác và nước ngoài, chỉ cho khai khác nhỏ nhằm phục vụ trong tỉnh.
Tham quan làng đá, du khách không khỏi thán phục trước các tác phẩm nghệ thuật được chế tác từ những viên đá thô sơ bởi các nghệ nhân làng nghề. Với sự thuận tiện của giao thông, nhiều du khách đã sử dụng đường hàng không với vé máy bay giá rẻ đi Đà Nẵng .Tại cảng hàng không các hãng xe đưa đón sân bay Đà Nẵng sẽ đưa du khách tới làng đá Non Nước. Đến đây, quý khách sẽ được ngắm nhìn những sản phẩm điêu khắc đã với những đường nét sắc sảo, tỉ mỉ và sinh động của các loại sản phẩm, từ những pho tượng phật, tượng người, tượng các danh nhân Việt Nam, tượng muôn thú cho đến những sản phẩm trang trí gia dụng, đồ trang sức như vòng tay, nhẫn, dây đeo cổ đến những sản phẩm trang trí ngoài công viên, những nơi tạo nên cảnh quan đẹp…Tất cả đều được chạm trổ hoa văn rất tỉ mỉ và rất tinh xảo. Chứng tỏ điều được bàn tay tài hoa của các nghệ nhân nơi đây bởi những trí óc và khả năng sáng tạo hăng say, nhiệt tình.
Nguyên liệu để làm ra các sản phẩm mỹ nghệ là đá cẩm thạch trước đây được khai thác ở núi Ngũ Hành Sơn. Đá núi Ngũ Hành Sơn nhiều vân ngũ sắc, vẻ đẹp cao sang, là mặt hàng được ưa chuộng trong xây dựng và kiến trúc. Từ đất đá vô cảm, người nghệ nhân làng đá mỹ nghệ đã thổi vào đó tâm hồn của con người.Ngày nay sản phẩm đá làng nghề non nước rất đa dạng từ đồ trang sức, các vật dụng trong nhà, các bức tượng nghệ thuật, đá phong thủy cho đến các tác phẩm trang trí trong nhà.. phục vụ nhu cầu đa dạng của du khách gần xa.
Ngoài ra, đến với làng đá Non Nước, bạn có thể thử sức mình chế tác sản phẩm mình yêu thích làm kỷ niệm. Dịch vụ này tại đây đang thu hút rất nhiều du khách gần xa.với những sản phẩm độc đáo và điêu luyện mà nghệ nhân đã thổi hồn vào, làng đá Non Nước ngày nay trở nên nổi tiếng, là điểm du lịch không thể thiếu khi đến Đà Nẵng.
