Lễ hội đền Hùng – nơi những con dân đất Việt tìm về

Mỗi năm, vào dịp đầu tháng ba, người dân cả nước lại nô nức trở về du lịch Phú Thọ tham dự lễ hội đền Hùng. Đây là dịp người dân cả nước hướng về đất tôi, cội nguồn của dân tộc Việt. Lễ hội đền Hùng được tổ chức long trọng hàng năm với nghi thức đại lễ quốc gia, với sự hành hương “trở về cội nguồn dân tộc” của hàng chực vạn người từ khắp mọi miền tổ quốc, các kiều bào nước ngoài. Hội đền Hùng diễn ra trong 4 ngày, bắt đầu từ ngày 8 đến ngày 11 tháng 3 âm lịch, trong đó mùng 10 là chính hội.

“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng 10 tháng 3
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm”

Cũng như mọi lễ hội khách, lễ hội đền Hùng gồm hai phần lễ và hội.

Phần lễ : được duy trì trang nghiêm trong các đền, chùa trên núi Hùng. Nghi thức dâng hương hoa của các đoàn đại biểu của Đảng, Chính phủ, các địa phương trong toàn quốc,… được tổ chức long trọng tại đền Thượng. Bắt đầu từ chiều ngày mồng 9, làng nào được Ban tổ chức lễ hội cho phép rước kiệu dâng lễ đã tập trung tại nhà bảo tàng dưới chân núi, trên kiệu đặt lễ vật dâng lên các vị vua. Sáng sớm ngày mồng 10, các đoàn đại biểu tập trung ở một địa điểm trong thành phố Việt Trì, có xe tiêu binh rước vòng hoa dẫn đầu, diễu hành tới chân núi Hùng.

Phần tế lễ được cử hành rất trọng thể mang tính quốc lễ. Lễ vật dâng cúng là “lễ tam sinh” (1 lợn, 1 dê và 1 bò), bánh chưng, bánh dày truyền thống của dân tộc và xôi nhiều màu, các loại nhạc khí là trống đồng cổ. Sau khi một hồi trống đồng vang lên, các vị chức sắc vào tế lễ dưới sự điều khiển của chủ lễ. Theo sau là các bô lão của làng xã sở tại quanh đền Hùng vào tế lễ. Sau cùng là người dân và du khách hành hương vào tế lễ trong các đền thờ, tưởng niệm các vua Hùng. Các đoàn đại biểu xếp hàng chỉnh tề đi sau kiệu lễ, lần lượt lên đền theo tiếng nhạc của phường bát âm và đội múa sinh tiền. Tới trước thềm của “Điện Kính Thiên”, đoàn dừng lại, kính cẩn dâng lễ vào thượng cung đền Thượng. Đồng bào dâng lễ bên dưới ai cũng cầu nguyện cho các vị vua phù hộ gia đình, xã hội an lạc, thái bình. Có thể nói, lễ hội là một nét văn hóa độc đáo, thể hiện truyền thống văn hóa là cơ sở để bảo tồn những giá trị tốt đẹp của dân tộc Việt.

Đoàn rước Kiệu long trong, uy nghi — Đoàn rước Kiệu long trọng, uy nghi

Phần hội:
Sau phần lễ là phấn hội diễn ra tấp nập, náo nhiệt xung quanh các đền, chùa và dưới chân núi Hùng.
Điều đặc biệt nhất ở lễ hội đền Hùng là năm nào cũng tổ chức cuộc thi kiệu của các làng xung quanh. Với sự xuất hiện của các đám rước linh đình mà không khí lễ hội trở nên tưng bừng náo nhiệt hơn. Các cỗ kiệu của các làng phải tập trung trước vài ngày thì mới kịp cuộc thi. Cỗ kiệu nào đoạt giải nhất của kỳ thi năm nay, thì đến kỳ hội sang năm được thay mặt các cỗ kiệu còn lại, rước lên đền Thượng để triều đình cử hành quốc lễ, đó là niềm tự hào và vinh dự lớn lao của dân làng ấy. Họ cho rằng, làng họ được các vua Hùng cùng các vị thần linh phù hộ cho nhiều may mắn, nhân khang, vật thịnh… Tuy nhiên, để có được đám rước các cỗ kiệu đẹp lộng lẫy phải chuẩn bị rất công phu và chu đáo từ trước để phần hội được chu đáo, khang trang hướng về Tổ tiên giống nòi. Đó là đời sống tâm linh của dân chúng, được biểu hiện rõ nét qua một hình thức sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng dân gian cổ truyền mang tính cộng cảm với cộng mệnh sâu sắc.

Mỗi một đám rước kiệu có 3 cỗ kiệu đi liền nhau. Chúng đều được sơn son thiếp vàng, chạm trổ rất tinh xảo. Sự bày biện trang trí trên cỗ kiệu cũng rất khéo léo và đẹp mắt.

Cỗ kiệu đi đầu bày hương hoa,chóe nước ,bầu rượu, trầu cau và đèn nhang, .
Cỗ kiệu thứ 2 có đặt hương án, bài vị của Thánh, Kiệu này có lọng và quạt với nhiều sắc màu trang hoàng tôn nghiêm.
Cỗ thứ 3 rước bánh chưng và bánh dày, 1 cái thủ lợn luộc để nguyên.Đây là lễ vật truyền thống của người Việt thể hiện quan niệm âm dương, là món bánh được Lang Liêu tạo nên.

Đi sau 3 cỗ kiệu này là các vị quan chức và bô lão trong làng. Các vị chức sắc thì mặc áo theo kiểu các bá quan triều đình xưa, còn các cụ bô lão cũng mặc áo thụng đỏ, hoặc mặc quần trắng, áo the, đầu đội khăn xếp. Trong hội đền Hùng, nhân ngày giỗ Tổ có tiến hành nghi lễ hát thờ (tục gọi là hát Xoan). Đây là một lễ thức rất quan trọng và độc đáo. Hát Xoan xưa kia gọi là hát Xuân và điệu múa hát Xoan có từ thời Hùng Vương và được lưu truyền rộng rãi trong dân cư của các làng xã quanh vùng. Điệu múa hát Xoan này được nhiều người ưa thích, đặc biệt là bà Lan Xuân, vợ của vua Lý Thần Tông. Bà đã cho sưu tầm và cải biên thành điệu hát thờ tại một số đền, đình làng thờ các vua Hùng. Sinh hoạt văn hóa dân gian này đã thành nhu cầu không thể thiếu được đối với các cộng đồng làng xã cư trú quanh đền Hùng. Lễ hội ngày nay có nhiều hình thức sinh hoạt văn hoá hơn xưa. Các hình thức văn hoá truyền thống và hiện đại được đan xen nhau.

Ở đền Hạ có hát ca trù (gọi là hát nhà tơ, hát ả đào). Ngoài sân đền Hạ, ở nơi thoáng đãng có trò chơi dân gian đu tiên. Mỗi bàn đu có hai cô tiên là cô gái Mường trẻ mặc đẹp ngồi. Đu quay được là do các cô luân phiên lấy chân đạp đất. Đu tiên là trò chơi đẹp mắt, nhịp nhàng của phụ nữ, được nhiều người đến xem.
Xung quanh khu vực dưới chân núi Hùng là các trò diễn và trò chơi dân gian cổ truyền, diễn ra rất sôi động, được nhiều người tham dự như trò chơi ném côn, chọi gà, bắn nỏ, chơi đu, đầu vật, rước kiệu, đánh cờ tướng (cờ người), kéo lửa nấu cơm thi,…. Có năm còn diễn trò “Rước chúa gái”, “Bách nghệ khôi hài”, “Rước lúa thần” và trò “Trám” tại khu vực hội. Cạnh đó là sân khấu của các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp: hát quan họ, chèo, kịch nói, … Những trò đánh cờ người và tổ tôm điếm được các cụ cao niên tâm đắc. Còn các đám trai gái tụm năm, tụm ba trên các đồi đó trổ tài hát ví, hát trống quân hoặc hát đối đáp giao duyên… Tối đến có tổ chức hát chèo, hát tuồng ở các bãi rộng ngay cửa đền Hạ hoặc đền Giếng…

Lễ hội vùng Vương, có một địa điểm không thể không ghé qua là bảo tàng Hùng Vương. Nơi đây lưu giữ vô số những cổ vật đích thực của thời đại các Vua Hùng. Năm nào cũng thu hút du khách bằng mà thi gói và làm bánh trưng bánh dày để cúng tiến lên vua Hùng để tưởng nhớ Hoàng tử Lang Liêu này nào đã dâng lên vua Hùng.
Hàng năm, ý nghĩa tâm linh của cuộc trẩy hội về Đền Hùng đã trở thành nếp nghĩ, nếp sinh hoạt truyền thống không thể thiếu trong đời sống văn hoá tinh thần tín ngưỡng của người Việt Nam. Tất cả những người con đang sống trên mọi miền Tổ quốc, những người con phương xa đều về mộ Tổ, thăm đền và dự lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương, thắp nén nhang thơm cảm ơn công lao các ngài và cầu mong những điều bình an đến với gia đình, người thân và đất nước.

Tags: phuong tien giao thong, diem du lịch phu tho, khach san phu tho,dac san phu tho